Ξυπνάς πριν το ξυπνητήρι σου; Το να ξαναπέσεις για ύπνο μπορεί να σε κάνει πιο νιώθεις πιο κουρασμένη κι εδώ είναι η ώρα που πρέπει να μείνεις ξύπνια. Ξυπνάς, χωρίς προφανή λόγο, για παράδειγμα στις 6:00 π.μ. -και το ξυπνητήρι σου είναι ρυθμισμένο για τις 7. Τι κάνεις; Εκμεταλλεύεσαι το πρωινό ξεκίνημα της ημέρας ή προσπαθείς να προλάβεις να κοιμηθείς περισσότερο;

Η καλύτερη απάντηση εξαρτάται από μερικούς παράγοντες, αλλά γενικά κλίνει προς το να επιστρέψεις στο κρεβάτι. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ύπνος έχει επανορθωτικές ιδιότητες για τον οργανισμό σου.

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να κάνεις στον εαυτό σου είναι αν έχεις κοιμηθεί τις συνιστώμενες επτά έως εννέα ώρες. Αν την προηγούμενη νύχτα δεν έχεις συμπληρώσει αρκετές ώρες ύπνου, καλό θα ήταν να επιστρέψεις στο κρεβάτι -με μια εξαίρεση. Αν το ξυπνητήρι σου είναι ρυθμισμένο να σε ξυπνήσει σε 90 λεπτά ή λιγότερο, καλύτερα να μείνεις ξύπνια. Ένας πλήρης κύκλος ύπνου διαρκεί περίπου 90 λεπτά και η διακοπή ενός τέτοιου κύκλου μπορεί να οδηγήσει σε αδράνεια ύπνου. Αυτή είναι η λεγόμενη υπνηλία και η δυσκολία συγκέντρωσης που πολλοί άνθρωποι αισθάνονται μετά το ξύπνημα.

Το πρωινό ξύπνημα δεν είναι πάντα κακό πράγμα. Αν διαπιστώσεις ότι κοιτάς το ταβάνι 30 λεπτά ή λιγότερο πριν από το ξυπνητήρι σου, είναι ένα καλό σημάδι ότι το πρόγραμμα του ύπνου σου είναι ευθυγραμμισμένο με τον κιρκάδιο ρυθμό σου.

  • mipos-xipnas-prin-to-xipnitiri-sou-3
  • mipos-xipnas-prin-to-xipnitiri-sou-1

Η χαλάρωση είναι όμως σχεδόν εξίσου καλή με τον ύπνο. Αν ανήκεις στους αγχώδεις και ξυπνάς ανά συχνά διαστήματα για να ελέγξεις το ρολόι σου, τότε θα ήταν καλύτερο να το καλύψεις με κάτι ή να το βάλεις κάπου πιο μακριά. Αν το ξυπνητήρι δεν έχει χτυπήσει ακόμα, κι είναι ακόμα νύχτα, τότε αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται να ξέρεις. Ακόμα κι αν δεν μπορείς να ξανακοιμηθείς πλήρως και παρασύρεσαι από τις αισθήσεις σου, πιθανότατα κοιμάσαι περισσότερο απ’ ό,τι νομίζεις. Αν δεν μπορείς να κοιμηθείς, το να ξαπλώνεις ξεκούραστα είναι το αμέσως καλύτερο πράγμα. Μπορεί να σου προσφέρει κάποια από τα οφέλη του διαλογισμού και είναι σίγουρα καλύτερο από το να ξαπλώνεις στο κρεβάτι αγχωμένος για τον ύπνο σου.

Το πώς αισθάνεσαι όταν είσαι ξύπνια εξαρτάται εν μέρει από το τι συμβαίνει όταν κοιμάσαι. Όταν κοιμάσαι, το σώμα σου εκτελεί εργασίες που υποστηρίζουν την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου και τη σωματική υγεία. Και για τα παιδιά και τους εφήβους, ο επαρκής ύπνος βοηθά στην υγιή ανάπτυξη και εξέλιξη.

Ο επαρκής ύπνος βοηθάει στα ακόλουθα:

  • Καρδιά και κυκλοφορικό σύστημα: Οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά ή ξυπνούν συχνά μπορεί να έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, υψηλής αρτηριακής πίεσης, παχυσαρκίας ή/και εγκεφαλικού επεισοδίου.
  • Μεταβολισμό: Ο μη επαρκής ποιοτικός ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη, αυξημένη κατανάλωση (ιδίως ανθυγιεινών τροφών) και μειωμένη σωματική δραστηριότητα, τα οποία συμβάλλουν στην παχυσαρκία, η οποία ενέχει τους δικούς της κινδύνους για την υγεία.
  • Ανοσοποιητικά συστήματα: Ένας συγκεκριμένος τύπος κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος λειτουργεί πιο εντατικά όταν κοιμάσαι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όσοι δεν κοιμούνται αρκετά μπορεί να αρρωσταίνουν συχνότερα.
  • Γνώση: Ο ύπνος βοηθά στη μάθηση και στη διαμόρφωση μακροπρόθεσμων αναμνήσεων. Όσοι δεν κοιμούνται αρκετά καλά και υψηλής ποιότητας μπορεί να έχουν προβλήματα συγκέντρωσης και καθαρής σκέψης.

Σύμφωνα με κάποιες έρευνες που έχουν δημοσιευτεί τους τελευταίους μήνες στο περιοδικό Neurology, oι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερο από πέντε ώρες κάθε βράδυ έχουν πάνω από τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό επεισόδιο από εκείνους που κοιμούνται τις συνιστώμενες επτά ώρες. Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται να κοιμηθούν και να παραμείνουν κοιμισμένοι μπορεί επίσης να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Η πρώιμη νόσος Αλτσχάιμερ σε όσους έχουν προδιάθεση για την πάθηση αυτή μπορεί να επιδεινωθεί από την άπνοια ύπνου.

Αν δεν κατορθώνεις να κοιμάσαι συστηματικά 7-9 ώρες τη νύχτα, σκέψου το ενδεχόμενο να κοιμάσαι νωρίτερα καθώς τις συνήθειες σου πριν κοιμηθείς.

Πώς μπορείς να βελτιώσεις τις συνήθειες του ύπνου σου;

  • Προσπάθησε να πέφτεις για ύπνο και να ξυπνάς την ίδια ώρα κάθε μέρα, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
  • Αν ξυπνάς στη μέση της νύχτας και δεν μπορείς να ξανακοιμηθείς, δοκίμασε μερικές ασκήσεις βαθιάς αναπνοής ή διαλογισμό.
  • Αν αυτό δεν λειτουργήσει μετά από περίπου 20 λεπτά, πήγαινε σε άλλο δωμάτιο και κάνε κάτι που σου αποσπά την προσοχή σε χαμηλό φωτισμό μέχρι να νιώσεις ξανά υπνηλία.
  • Δημιούργησε ένα ήρεμο τελετουργικό πριν κοιμηθείς, και απέφυγε τις οθόνες, τα βαριά γεύματα όπως και την έντονη γυμναστική, πριν ξαπλώσεις.
  • Ελαχιστοποίησε τους θορύβους στον χώρο που κοιμάσαι, και έλεγξε τη θερμοκρασία του χώρου ώστε να σου παρέχει άνεση.
  • Επένδυσε σ’ ένα καλό στρώμα και σε μαξιλάρια που σε βολεύουν (ανατομικά ή μαλακά) ώστε το σώμα σου να ξεκουράζεται.

Ο καθένας μπορεί να έχει μια κακή νύχτα ύπνου πού και πού, αλλά αν συστηματικά ξυπνάς πολύ νωρίς κάθε πρωί, ίσως θα πρέπει να συμβουλευτείς τον γιατρό σου, για καμία τυχόν διαταραχή ύπνου, όπως αϋπνία ή υπνική άπνοια. Ο ύπνος είναι υγεία, οπότε με το παραβλέπεις!