Οι γιορτές έχουν αυτήν τη μαγική διάθεση να σε βάζουν κατευθείαν στη σκέψη του «τι δωράκι να πάρω;». Κι αν στο κοντινό σου περιβάλλον υπάρχουν παιδιά και έφηβοι, το πιθανότερο είναι πως θα ψάξεις κάτι που να μην είναι απλώς ένα ακόμα αντικείμενο, αλλά ένα δώρο που θα μείνει. Εκεί κάπου, το βιβλίο κερδίζει πάντα πόντους καθώς ξεκινά κουβέντες, δημιουργεί αγκαλιές ή χαλαρές στιγμές στον καναπέ και δίνει στο παιδί την ευκαιρία να χαθεί για λίγο σε μια ιστορία χωρίς να κάνει σκρολ.

Σήμερα, λοιπόν, σου έχω δύο επιλογές από τις Εκδόσεις Καλέντη που ταιριάζουν τέλεια στο κλίμα των ημερών. Η πρώτη είναι μια κλασική χριστουγεννιάτικη ιστορία που σε γειώνει στο πραγματικό νόημα της γιορτής, το «Ένα δέντρο μια φορά» του Ευγένιου Τριβιζά. Η δεύτερη είναι μια σύγχρονη πρόταση για μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους, το «Η Τεχνητή Νοημοσύνη γράφει ιστορία κι εμείς τη δική μας», που αγγίζει ένα θέμα από αυτά που βρίσκονται ήδη στην καθημερινότητά τους και το κάνει αφορμή για σκέψη.

«Ένα δέντρο, μια φορά»: η πιο ωραία υπενθύμιση για το τι σημαίνει γιορτή

Αν θέλεις ένα βιβλίο που να μυρίζει Χριστούγεννα χωρίς να είναι από τα συνηθισμένα, αυτό είναι μια επιλογή που θα σου ταιριάξει. Η ιστορία ξεκινά εκεί που συνήθως δεν κοιτάμε, έξω από τα φωτισμένα παράθυρα, μακριά από τα στολισμένα σαλόνια. Ένα δέντρο, μόνο και παραμελημένο, στέκεται στο πεζοδρόμιο και βλέπει τη λάμψη από μέσα. Θέλει κι εκείνο να νιώσει μέρος της γιορτής. Θέλει να στολιστεί, να το θυμηθούν, να το προσέξουν. Και κάπου εκεί εμφανίζεται ένα παιδί που δεν έχει τον τρόπο να προσφέρει κάτι «μεγάλο» ή «ακριβό», αλλά έχει αυτό που τελικά κάνει τη διαφορά, πρόθεση, τρυφερότητα και μια καρδιά που δεν ντρέπεται να νοιαστεί.

Αυτό που σε κερδίζει είναι πως η ιστορία δεν σε πιέζει να συγκινηθείς. Σε αφήνει να το κάνεις μόνη σου, ήσυχα, σε ανυποψίαστες στιγμές. Θα πιάσεις τον εαυτό σου να σταματά σε φράσεις που μιλούν για τη μοναξιά, για την ανάγκη να ανήκεις κάπου, για το πόσο λίγο χρειάζεται καμιά φορά για να αλλάξει η «θερμοκρασία» μιας νύχτας. Και μέσα σ’ όλο αυτό, υπάρχει η χριστουγεννιάτικη μαγεία, σαν απαλό φως που ανάβει όταν οι άνθρωποι επιλέγουν να είναι άνθρωποι.

Είναι από εκείνα τα παραμύθια που μπορείς να τα διαβάσεις δυνατά και να νιώσεις πως, πέρα από το παιδί, το έχεις ανάγκη κι εσύ. Γιατί σου θυμίζει ότι ο στολισμός δεν είναι μόνο μπάλες και λαμπάκια. Είναι η φροντίδα. Είναι η προσοχή. Είναι το «σε βλέπω». Και αν το χαρίσεις σε κάποιο μικρό παιδί, είναι πολύ πιθανό να γίνει το βιβλίο που θα σου ζητά «να το διαβάσουμε πάλι», όχι επειδή έχει δράκους ή απίστευτες ανατροπές, αλλά επειδή δημιουργεί εκείνη τη γλυκιά ασφάλεια που έχουν οι καλές ιστορίες, σαν να σ’ έχουν πάρει αγκαλιά και να τυλίγουν με μια ζεστή κουβέρτα.

«Η Τεχνητή Νοημοσύνη γράφει ιστορία κι εμείς τη δική μας»: μια σύγχρονη ανάγνωση που ανοίγει συζητήσεις

Αν έχεις έφηβο στο σπίτι, ξέρεις ήδη ότι η τεχνολογία δεν είναι απλώς εργαλείο. Είναι περιβάλλον. Είναι παρέα. Είναι τρόπος που ενημερώνεται, που δημιουργεί, που χαλαρώνει, που «χτίζει» τα ενδιαφέροντά του. Και η Τεχνητή Νοημοσύνη πλέον δεν είναι κάτι μακρινό ή «επιστημονική φαντασία». Είναι εδώ, παντού, συχνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Το ωραίο μ’ αυτό το βιβλίο είναι ότι δεν προσπαθεί να τρομάξει το παιδί ούτε να το εντυπωσιάσει με δύσκολους όρους. Επιλέγει κάτι πολύ πιο έξυπνο, να του μιλήσει με ιστορίες.

Η εμπειρία του βιβλίου θυμίζει εκείνα τα ωραία αναγνώσματα που μπορείς να τα διαβάσεις σε μικρές δόσεις. Μια ιστορία σήμερα, μία άλλη αύριο, και κάθε φορά κάτι μένει να σε τσιγκλάει. Θα δεις διαφορετικά σενάρια, διαφορετικές οπτικές, διαφορετικές απορίες γύρω από το τι σημαίνει να συνυπάρχεις με συστήματα που «μαθαίνουν», που προτείνουν, που δημιουργούν, που μοιάζουν να ξέρουν τι θέλεις πριν το πεις. Και κάπως έτσι, χωρίς κηρύγματα, ξεκινάει να σχηματίζεται το πιο σημαντικό, η κριτική σκέψη.

Το βιβλίο αυτό σέβεται τον έφηβο αναγνώστη. Δεν τον αντιμετωπίζει σαν «μικρό» που χρειάζεται διάλεξη. Τον αντιμετωπίζει σαν άνθρωπο που μεγαλώνει μέσα σ’ ένα πολύπλοκο περιβάλλον και αξίζει να έχει χώρο για ερωτήσεις. Με τρόπο φυσικό, σου δίνει αφορμές να μιλήσετε για πράγματα που συνήθως μένουν στον αέρα όπως για το τι σημαίνει ιδιωτικότητα, για το πώς ξεχωρίζεις το αξιόπιστο από το εντυπωσιακό, για το πού τελειώνει η διευκόλυνση και πού αρχίζει η εξάρτηση, για το αν η τεχνολογία σε κάνει πιο ελεύθερο άνθρωπο ή αν τελικά σε επηρεάζει περισσότερο απ’ όσο νομίζεις.

Και εδώ είναι το μυστικό, αν το χαρίσεις σ’ έναν έφηβο, δεν του χαρίζεις μόνο ένα βιβλίο. Του χαρίζεις έναν καθρέφτη της εποχής του, σε μορφή ιστορίας. Κι αν θελήσεις, μπορείς να το κάνεις και «γέφυρα» επικοινωνίας. Ένα κεφάλαιο, ένας καφές/μια σοκολάτα, και μια απλή ερώτηση τύπου «εσύ τι θα έκανες;». Αυτό αρκεί για να ξεκινήσει μια συζήτηση που, αλλιώς, ίσως να μην άνοιγε ποτέ.

Το δώρο που δεν τελειώνει όταν σκιστεί το περιτύλιγμα

Μπορεί να πάρεις παιχνίδια, ρούχα, gadgets, αλλά ένα βιβλίο έχει κάτι μοναδικό καθώς το δώρο συνεχίζεται. Σήμερα το διαβάζετε μαζί, αύριο το διαβάζει μόνη της/μόνος του και κάπου ανάμεσα γίνεται αγαπημένη ιστορία. Με το «Ένα δέντρο, μια φορά» χαρίζεις συναίσθημα, ζεστασιά και την πιο τρυφερή υπενθύμιση του τι είναι γιορτή. Με το «Η Τεχνητή Νοημοσύνη γράφει ιστορία κι εμείς τη δική μας» χαρίζεις σκέψη, σύγχρονα ερωτήματα και έναν τρόπο να δει ο έφηβος τον κόσμο του λίγο πιο καθαρά.

Οπότε, μαζί με ό,τι άλλο επιλέξεις φέτος, βάλε κι ένα βιβλίο από τις Εκδόσεις Καλέντη στο πακέτο σου. Είναι το δώρο που δεν «τελειώνει» στο άνοιγμα. Είναι το δώρο που συνεχίζει σε κάθε σελίδα. Και αυτό, ειδικά στις γιορτές, είναι πάντα μια πολύ όμορφη ιδέα.