Νιώθεις ότι τρέχεις συνεχώς και δεν προλαβαίνεις να πάρεις ανάσα. Το πρόγραμμά σου είναι γεμάτο, το μυαλό σου δεν σταματάει ποτέ και το σώμα σου έχει αρχίσει να διαμαρτύρεται με τρόπους που ίσως δεν συνδέεις άμεσα με το στρες. Όμως το σώμα σου μιλάει. Και όταν το στρες γίνει υπερβολικό, αρχίζει να φωνάζει.

Αν αναρωτιέσαι γιατί είσαι μονίμως κουρασμένη, εκνευρισμένη ή έχεις πόνους χωρίς ξεκάθαρη αιτία, είναι πολύ πιθανό να βιώνεις υπερβολικό στρες. Δεν είσαι η μόνη και σίγουρα δεν φταις εσύ. Μπορείς όμως να κάνεις κάτι γι’ αυτό.

Όταν το στρες γίνεται υπερβολικό

Το στρες από μόνο του δεν είναι εχθρός. Είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού σου σε απαιτητικές καταστάσεις. Σε βοηθά να ανταποκριθείς σε deadlines, σε δύσκολες συζητήσεις, σε απρόοπτα. Όταν όμως το στρες δεν είναι κάτι προσωρινό αλλά ένας μόνιμος τρόπος ζωής, τότε μετατρέπεται σε υπερβολικό στρες.

Φαντάσου τη ζωή σου σαν να πατάς συνεχώς γκάζι χωρίς ποτέ να φρενάρεις ή να σβήνεις τη μηχανή. Στην αρχή τα καταφέρνεις. Μετά αρχίζουν οι φθορές. Το ίδιο συμβαίνει και με το σώμα σου όταν για εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια ζεις σε συνεχή ένταση χωρίς ουσιαστική ξεκούραση και φροντίδα.

Γιατί φτάνεις σε υπερβολικό στρες

Υπερβολικό στρες μπορεί να προκύψει όταν για μεγάλο διάστημα αντιμετωπίζεις καταστάσεις όπως:

  • Δουλειά με συνεχόμενη πίεση και απαιτητικά ωράρια
  • Συνεχείς οικονομικές ανησυχίες
  • Σύγκρουση ή ένταση στη σχέση ή στο γάμο
  • Φροντίδα παιδιών ή γονιών χωρίς βοήθεια
  • Χρόνιο πρόβλημα υγείας δικό σου ή δικού σου ανθρώπου

Πολλές φορές όμως δεν είναι μόνο οι εξωτερικές συνθήκες. Είναι και ο τρόπος που έχεις μάθει να λειτουργείς. Δεν λες εύκολα όχι, αναλαμβάνεις τα πάντα, δεν ζητάς βοήθεια, βάζεις τις ανάγκες όλων των άλλων πάνω από τις δικές σου. Σταδιακά το σώμα σου αρχίζει να δείχνει ότι δεν αντέχει πια.

Δέκα ύπουλα σημάδια ότι το στρες βαραίνει το σώμα σου

Παρακάτω θα αναγνωρίσεις συμπτώματα που μπορεί να θεωρούσες τυχαία ή άσχετα μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να είναι διαφορετικές όψεις του ίδιου πράγματος του υπερβολικού στρες.

Διαταραγμένος ύπνος και αυπνία

Δυσκολεύεσαι να αποκοιμηθείς ή ξυπνάς μέσα στη νύχτα με το μυαλό σου να τρέχει σε σκέψεις. Ακόμα και όταν τελικά κοιμάσαι, ξυπνάς κουρασμένη, σαν να μην ξεκουράστηκες πραγματικά. Αν αυτό συμβαίνει σταθερά για μέρες ή εβδομάδες, δεν είναι απλά μια κακή περίοδος. Είναι σοβαρό σήμα ότι το νευρικό σου σύστημα είναι σε συνεχή υπερδιέγερση.

Μόνιμο άγχος και ευερεθιστότητα

Νιώθεις ένα βάρος στο στήθος, ένα μόνιμο σφίξιμο, μια ανησυχία που δεν φεύγει. Μπορεί να εκνευρίζεσαι με το παραμικρό, να χάνεις την ψυχραιμία σου με τα παιδιά, τον σύντροφο ή τους συνεργάτες σου. Μικρά πράγματα που κάποτε δεν σε άγγιζαν τώρα σε βγάζουν εκτός εαυτού. Αυτό συχνά είναι ένδειξη ότι έχεις ξεπεράσει τα όριά σου.

Συχνοί πονοκέφαλοι ή ημικρανίες

Παρατηρείς ότι πονάει συχνά το κεφάλι σου, ειδικά σε περιόδους έντασης. Ο πόνος μπορεί να είναι πίεση στους κροτάφους, βάρος στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή έντονη ημικρανία. Αν οι πονοκέφαλοι γίνονται πιο συχνοί ή πιο δυνατοί, αξίζει να το συζητήσεις με γιατρό και να σκεφτείς σοβαρά τον ρόλο που παίζει το στρες.

Στομαχικές ενοχλήσεις και προβλήματα στο έντερο

Το έντερο δεν λέγεται τυχαία δεύτερος εγκέφαλος. Όταν είσαι σε υπερβολικό στρες, μπορεί να νιώθεις φούσκωμα, κράμπες, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, να έχεις ναυτία ή απότομες αλλαγές στην όρεξη. Ίσως τρως πολύ περισσότερο ή σχεδόν καθόλου. Αν βλέπεις το στομάχι και το έντερό σου να αντιδρούν έντονα σε δύσκολες περιόδους, είναι πιθανό το στρες να είναι βασικός παράγοντας.

Αίσθημα ταχυκαρδίας και σωματικής υπερέντασης

Νιώθεις την καρδιά σου να χτυπάει πιο γρήγορα, ένα τρέμουλο ή ένα εσωτερικό αναβρασμό. Μπορεί να σου φαίνεται ότι θα πάθεις κάτι, ενώ οι εξετάσεις δείχνουν ότι η καρδιά σου λειτουργεί κανονικά. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι όλα στο μυαλό σου. Σημαίνει ότι το σώμα σου έχει μπει σε κατάσταση συναγερμού και χρειάζεται στήριξη και ηρεμία.

Δέρμα που αντιδρά με σπυράκια ή ερεθισμούς

Ξαφνικά εμφανίζονται σπυράκια, ερεθισμοί, ξηρότητα ή έξαρση δερματικών προβλημάτων όταν περνάς στρεσογόνες φάσεις. Μπορεί να επενδύεις σε κρέμες και θεραπείες, αλλά αν δεν αγγίξεις τη ρίζα του θέματος που είναι το στρες, τα συμπτώματα επανέρχονται. Το δέρμα σου πολλές φορές καθρεφτίζει το πώς νιώθεις μέσα σου.

Ευκολότερα κρυολογήματα και συχνότερες ιώσεις

Νιώθεις ότι αρρωσταίνεις πολύ πιο εύκολα από παλιά. Ένα κρυολόγημα τελειώνει και αμέσως κάτι άλλο σε ταλαιπωρεί. Το ανοσοποιητικό σου σύστημα εξασθενεί όταν βρίσκεται σε μόνιμη μάχη με το στρες. Είναι σαν το σώμα σου να προσπαθεί να σε αναγκάσει να κόψεις ταχύτητα.

Χρόνιοι πόνοι σε πλάτη μέση ή αυχένα

Σφίγγεις τους ώμους χωρίς να το καταλαβαίνεις, μαγκώνεις τον αυχένα, πονάει συνεχώς η μέση σου. Μπορεί να το ρίχνεις στην καρέκλα, στον υπολογιστή ή στην ηλικία. Ωστόσο το σώμα συχνά αποθηκεύει την ένταση σε συγκεκριμένες περιοχές και ο πόνος γίνεται τρόπος έκφρασης της πίεσης που νιώθεις. Αν οι πόνοι επιμένουν, χρειάζεται αξιολόγηση από γιατρό αλλά και ειλικρινής ματιά στο επίπεδο του στρες σου.

Μειωμένη σεξουαλική επιθυμία

Όταν το μυαλό σου είναι γεμάτο έννοιες και το σώμα σου εξαντλημένο, είναι απολύτως λογικό να μην έχεις διάθεση για σεξ. Το σώμα σου δίνει προτεραιότητα στην επιβίωση και όχι στην απόλαυση. Τα επίπεδα των ορμονών σου επηρεάζονται από το χρόνιο στρες και η επιθυμία πέφτει. Αν βλέπεις σημαντική αλλαγή στη libido σου, αυτό δεν είναι ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά με σένα ως γυναίκα. Είναι σήμα ότι χρειάζεσαι φροντίδα.

Αίσθηση συναισθηματικής εξάντλησης και αποσύνδεσης

Μπορεί να νιώθεις ότι λειτουργείς στον αυτόματο πιλότο. Κάνεις όσα πρέπει, αλλά χωρίς χαρά. Τα πράγματα που κάποτε σε γέμιζαν τώρα σε αφήνουν αδιάφορη. Δυσκολεύεσαι να συγκεντρωθείς, ξεχνάς εύκολα, δεν βρίσκεις ενέργεια ούτε για δραστηριότητες που θεωρητικά σε ξεκουράζουν. Αυτή η συναισθηματική κόπωση είναι συχνά από τα πιο σημαντικά σημάδια υπερβολικού στρες.

Τι μπορείς να κάνεις από σήμερα

Αν αναγνώρισες έστω και μερικά από τα παραπάνω σημάδια στον εαυτό σου, δεν σημαίνει ότι κάτι έχει χαλάσει μόνιμα. Σημαίνει ότι ήρθε η στιγμή να σε βάλεις σοβαρά στο κέντρο της ζωής σου.

Πρώτα από όλα παραδέξου το μέσα σου.

Πες την αλήθεια στον εαυτό σου. Ναι, δυσκολεύεσαι. Ναι, έχεις φτάσει στα όριά σου. Το να το δεις καθαρά δεν είναι αδυναμία. Είναι η αρχή της αλλαγής.

Μοιράσου αυτό που περνάς.

Μην κρατάς τα πάντα μέσα σου. Μίλησε σ’ έναν άνθρωπο που εμπιστεύεσαι, σε μια φίλη, στον σύντροφό σου. Πες πώς νιώθεις, όχι μόνο τι κάνεις. Το να ακουστείς μπορεί να είναι τεράστια ανακούφιση.

Σκέψου σοβαρά τη βοήθεια από ειδικό.

Ένας ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να βάλεις όρια, να αναγνωρίσεις πρότυπα που σε εξαντλούν και να βρεις νέους τρόπους να διαχειρίζεσαι την πίεση. Αν έχεις έντονα σωματικά συμπτώματα, είναι σημαντικό να μιλήσεις και με τον γιατρό σου, ώστε να αποκλειστούν άλλες αιτίες και να πάρεις καθοδήγηση.

Δημιούργησε τη δική σου ομάδα φροντίδας.

Εκτός από γιατρό και ψυχολόγο, μπορεί να σε βοηθήσουν ειδικότητες που δουλεύουν ολιστικά με το σώμα σου, όπως φυσικοθεραπευτής, δάσκαλος γιόγκα ή διαλογισμού, μασέρ, βελονιστής. Δεν χρειάζεται να τα κάνεις όλα μαζί. Ακόμα και μία σταθερή πρακτική χαλάρωσης μπορεί να κάνει διαφορά.

Βάλε μικρές ανάσες μέσα στη μέρα σου.

Δεν χρειάζεται να αλλάξεις όλη σου τη ζωή από τη μια μέρα στην άλλη. Μπορείς όμως να αρχίσεις με μικρές, ρεαλιστικές κινήσεις. Να ξυπνήσεις δέκα λεπτά νωρίτερα για λίγες βαθιές εισπνοές και εκπνοές. Να κάνεις ένα μικρό περπάτημα χωρίς κινητό. Να φας ένα γεύμα χωρίς οθόνες. Να κλείνεις τα μάτια σου για δύο λεπτά και να ακούς την αναπνοή σου όταν νιώθεις ότι σε πλακώνει η ένταση. Αυτές οι μικρές στιγμές λειτουργούν σαν μικρά φρένα μέσα στην ημέρα σου.

Μάθε να λες όχι χωρίς ενοχές.

Κάθε φορά που λες ναι σε κάτι που σε εξαντλεί, στην ουσία λες όχι στον εαυτό σου. Ξεκίνησε από κάτι μικρό. Μην αναλάβεις άλλη μία υποχρέωση που ξέρεις ότι θα σε πιέσει. Ζήτησε βοήθεια σε μία δουλειά του σπιτιού. Άφησε ένα απόγευμα κενό χωρίς πρόγραμμα. Σιγά σιγά θα δεις ότι ο κόσμος δεν καταρρέει όταν δεν είσαι παντού.

Πότε χρειάζεται να ζητήσεις άμεσα βοήθεια

Αν το στρες σου έχει φτάσει σε σημείο που δεν μπορείς να λειτουργήσεις στην καθημερινότητά σου, αν ο ύπνος σου είναι σχεδόν ανύπαρκτος, αν ο πόνος ή τα σωματικά συμπτώματα σε τρομάζουν ή αν νιώθεις απελπισία, είναι σημαντικό να απευθυνθείς άμεσα σε επαγγελματία υγείας. Δεν χρειάζεται να περιμένεις να φτάσεις στο απόλυτο όριο για να ζητήσεις στήριξη.

Το σώμα σου δεν είναι εχθρός σου

Όλα αυτά τα σημάδια όσο ενοχλητικά και αν είναι δεν έρχονται για να σε τιμωρήσουν. Είναι ο τρόπος που έχει το σώμα σου να σου πει ότι χρειάζεσαι επιβράδυνση, αλλαγές, φροντίδα.

Άκουσε το μήνυμα πριν γίνει κραυγή. Δώσε στον εαυτό σου την άδεια να ξεκουραστεί, να ζητήσει βοήθεια, να αλλάξει ρυθμό. Δεν χρειάζεται να τα καταφέρνεις πάντα μόνη σου. Και σίγουρα δεν χρειάζεται να θυσιάζεις την υγεία σου για να σταθείς αντάξια σε όλους τους υπόλοιπους ρόλους σου.

Εσύ είσαι ο πιο σημαντικός άνθρωπος στη ζωή σου. Όσο καλύτερα φροντίζεις εσένα, τόσο περισσότερη δύναμη θα έχεις για όλα τα υπόλοιπα.