Οταν ετοιμάζεσαι να στρώσεις τραπέζι για γιορτές ή για κάποιο κάλεσμα στο σπίτι, το πρώτο που σκέφτεσαι είναι συνήθως το φαγητό, τι θα μαγειρέψεις, πώς θα συνδυάσεις γεύσεις, πώς θα εντυπωσιάσεις τους καλεσμένους σου. Κάπου ανάμεσα σε συνταγές, λίστες από το σούπερ μάρκετ και άγχος να τα προλάβεις όλα, μπορεί να προκύψει κι ένα ακόμη «άγχος», τι γίνεται αν κάποιος από τους καλεσμένους σου έχει μια τροφική αλλεργία;

Ίσως σε τρομάζει η ιδέα ότι μπορεί κατά λάθος να κάνεις κάτι που θα βλάψει κάποιον από τους καλεσμένους σου. Μπορεί να φοβάσαι μήπως δεν είναι αρκετά τα «ασφαλή» φαγητά ή μήπως χρειάζεται ειδική, περίπλοκη προετοιμασία. Η αλήθεια είναι πως οι τροφικές αλλεργίες μπορεί να είναι από ήπιες μέχρι πολύ σοβαρές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πανικοβληθείς. Με λίγη οργάνωση, επικοινωνία και ευαισθησία, μπορείς να δημιουργήσεις ένα τραπέζι όπου όλοι νιώθουν ασφαλείς, καλοδεχούμενοι και καθόλου «διαφορετικοί».

Το πιο σημαντικό που χρειάζεται να θυμάσαι είναι ότι για το άτομο με αλλεργία δεν είναι απλώς θέμα γούστου ή προτίμησης. Είναι θέμα υγείας και ασφάλειας. Όταν το συνειδητοποιήσεις αυτό, όλη η στάση σου απέναντι στο μενού αλλάζει, αντί να σκέφτεσαι «τι μπελάς», αρχίζεις να το βλέπεις σαν μια πράξη φροντίδας και σεβασμού.

Μια πολύ καλή αφετηρία είναι να εξασφαλίσεις ότι στο τραπέζι σου υπάρχουν πραγματικές, χορταστικές επιλογές χωρίς τα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα. Δεν αρκεί να υπάρχει απλώς μια σαλάτα ή ένα συνοδευτικό που τυχαίνει να είναι «ασφαλές». Σκέψου πώς θα ήταν να πηγαίνεις σε τραπέζι και να μπορείς να φας μόνο μία-δύο μπουκιές από κάτι. Αντί γι’ αυτό, μπορείς να σχεδιάσεις ένα μενού όπου το άτομο με αλλεργία να έχει ένα πλήρες γεύμα, κυρίως πιάτο, συνοδευτικό, ίσως κι ένα γλυκό. Μπορεί να χρειαστεί να τροποποιήσεις λίγο τη συνταγή σου, να αντικαταστήσεις κάποια υλικά ή να επιλέξεις πιάτα που είναι έτσι κι αλλιώς πιο φιλικά σε αλλεργίες, αλλά το χαμόγελο και η ανακούφιση του καλεσμένου σου θα σε ανταμείψουν.

Εξίσου σημαντικό είναι να σκεφτείς όχι μόνο το τι μαγειρεύεις αλλά και το πώς το μαγειρεύεις. Ακόμη κι αν έχεις ένα τέλειο «φιλικό προς τις αλλεργίες» πιάτο, μπορεί να χαθεί όλη η προσπάθεια αν υπάρξει επιμόλυνση με κάποιο αλλεργιογόνο. Γι’ αυτό βοηθάει πολύ να διαχωρίζεις όσο γίνεται τα φαγητά που περιέχουν αλλεργιογόνα από εκείνα που είναι ασφαλή. Στην κουζίνα αυτό σημαίνει ότι, αν είναι δυνατόν, χρησιμοποιείς διαφορετικές κατσαρόλες, τηγάνια, μπολ και κουτάλες. Πλένεις καλά τα σκεύη και τα χέρια σου όταν έχεις χειριστεί τροφή με αλλεργιογόνο και προσπαθείς να προετοιμάζεις πρώτα τα πιάτα που πρέπει να είναι «καθαρά». Μπορεί να σου φαίνεται υπερβολικό, αλλά για κάποιον με σοβαρή αλλεργία, μια μικρή «πινελιά» από το λάθος υλικό μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά.

Υπάρχουν και κάποιες παγίδες που είναι καλό να αποφύγεις. Μία από τις πιο συνηθισμένες είναι η λογική «το βγάζω από πάνω και είμαστε εντάξει». Για παράδειγμα, αν έχεις βάλει ξηρούς καρπούς σε μια σαλάτα και σκέφτεσαι ότι μπορείς απλώς να τους αφαιρέσεις. Για πολλούς ανθρώπους με αλλεργία, αυτό δεν είναι ασφαλές, γιατί το αλλεργιογόνο έχει ήδη έρθει σε επαφή με το φαγητό. Αν θέλεις να ικανοποιήσεις και αυτούς που αγαπούν τους ξηρούς καρπούς και εκείνους που τους αποφεύγουν, είναι πολύ πιο ασφαλές να ετοιμάσεις μία εκδοχή του πιάτου χωρίς το αλλεργιογόνο και να έχεις ξεχωριστά το υλικό αυτό σε μπολ, ώστε όποιος θέλει να το προσθέτει μόνος του στο πιάτο του.

Ένα ακόμη πολύ χρήσιμο εργαλείο σε τραπέζια με πολλούς καλεσμένους είναι η σήμανση των φαγητών. Αν στήσεις ένα μπουφέ, μπορείς να χρησιμοποιήσεις μικρές καρτέλες ή χαρτάκια που να αναφέρουν τα βασικά συστατικά του κάθε πιάτου ή τουλάχιστον αν περιέχει συγκεκριμένα αλλεργιογόνα όπως γλουτένη, γαλακτοκομικά, ξηρούς καρπούς, αυγά. Έτσι, δεν χρειάζεται κάθε άτομο με αλλεργία να σε ρωτάει συνεχώς «τι έχει αυτό;» ή να προσπαθεί να μαντέψει από την εμφάνιση. Νιώθει ότι το έχεις σκεφτεί από πριν και ότι σέβεσαι την ανάγκη του να νιώθει ασφαλής. Παράλληλα, γλυτώνεις κι εσύ χρόνο και άγχος, γιατί δεν χρειάζεται να εξηγείς τα ίδια και τα ίδια μέσα στην ένταση της φιλοξενίας.

Πίσω από όλα αυτά όμως, υπάρχει κάτι ακόμη πιο βασικό, η επικοινωνία. Κανείς δεν περιμένει από σένα να γνωρίζεις από μνήμης όλες τις πιθανές αλλεργίες και τις λεπτομέρειες τους. Αυτό που μπορείς όμως να κάνεις και είναι πραγματικά πολύτιμο είναι να μιλήσεις με το άτομο που έχει αλλεργία πριν από το τραπέζι. Μπορείς να το ρωτήσεις τι ακριβώς το ενοχλεί, πόσο σοβαρή είναι η αλλεργία του, τι θα το έκανε να νιώσει ασφαλές και άνετο. Μην φοβηθείς να δείξεις ότι δεν τα ξέρεις όλα, το αντίθετο, αυτή η ειλικρίνεια δείχνει σεβασμό και ενδιαφέρον.

Μέσα από αυτή τη συζήτηση μπορείς να ξεκαθαρίσεις αν χρειάζεται να φτιάξεις ξεχωριστά πιάτα, αν το άτομο προτιμά να φέρει κάτι δικό του ή αν θέλει να ενημερωθούν και οι υπόλοιποι καλεσμένοι ειδικά αν, για παράδειγμα, δεν θέλει να κυκλοφορούν συγκεκριμένες τροφές πάνω στο τραπέζι. Κάποιοι νιώθουν πιο ασφαλείς όταν όλοι είναι ενήμεροι για την αλλεργία τους, άλλοι προτιμούν να το χειρίζονται πιο διακριτικά. Σημασία έχει να σε καθοδηγήσει το ίδιο άτομο, αντί να μαντεύεις.

Στο τέλος της ημέρας, μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι οι αλλαγές που χρειάζεται να κάνεις δεν είναι τόσο μεγάλες όσο φοβόσουν στην αρχή. Λίγη σκέψη στο μενού, λίγο παραπάνω προσοχή στην κουζίνα, λίγη οργάνωση με καρτελάκια και μια ανοιχτή συζήτηση με τον άνθρωπο που έχει αλλεργία. Αυτές οι μικρές κινήσεις όμως μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά, να αποτρέψουν μια επικίνδυνη κατάσταση, να μειώσουν το άγχος σου και, πάνω απ’ όλα, να κάνουν τον καλεσμένο σου να νιώσει ότι δεν είναι «το πρόβλημα» του τραπεζιού, αλλά ισότιμο μέλος της παρέας.

Ως οικοδέσποινα, δεν προσφέρεις μόνο φαγητό. Προσφέρεις ασφάλεια, άνεση, αποδοχή. Κι όταν ανοίγεις το σπίτι σου και την καρδιά σου και στους καλεσμένους με τροφικές αλλεργίες, με προσοχή και κατανόηση, τότε το τραπέζι σου γίνεται πραγματικά ένα μέρος όπου όλοι μπορούν να καθίσουν και να χαρούν χωρίς φόβο, μόνο με ωραίες γεύσεις, συντροφιά και όμορφες στιγμές.