Βιβλιοκριτική «Το βιβλίο της μητέρας»
Υπάρχουν ιστορίες που σε καθηλώνουν όχι μόνο λόγω της πλοκής τους, αλλά και λόγω των συναισθημάτων που διαχέονται μέσα από κάθε λέξη. Το ντεμπούτο μυθιστόρημα της Violaine Huisman, «Το βιβλίο της μητέρας» από τις Εκδόσεις Πατάκη, είναι ένα από αυτά τα σπάνια βιβλία. Είναι μια στοιχειωδώς όμορφη ωδή σε μια μητέρα που ήταν ταυτόχρονα βασίλισσα και φυγάς από μόνη της, μια ιστορία αγάπης τόσο άγρια και ατίθαση όσο και η γυναίκα που την εμπνεύστηκε.
Δεν πρόκειται απλώς για μια κόρη και τη μητέρα της, πρόκειται για τις πολύπλοκες, συχνά προβληματικές σχέσεις που σε καθορίζουν, σε διαμορφώνουν και μερικές φορές σε στοιχειώνουν. Αυτό που πραγματικά με εντυπωσίασε είναι ο τρόπος με τον οποίο το βιβλίο ασχολείται με την κληρονομιά, και δεν αναφέρομαι μόνο στα υλικά πράγματα. Πρόκειται για τις συναισθηματικές αποσκευές, τα άλυτα ζητήματα και τις κληρονομιές που περνούν από γενιά σε γενιά. Η Huisman το αποτυπώνει αυτό τόσο έντονα που θα σε κάνει να σκεφτείς και τη δική σου οικογένεια και τα πράγματα που κουβαλάς μαζί σου, συχνά χωρίς καν να το συνειδητοποιείς.
Από την πρώτη κιόλας σελίδα, η συγγραφέας σε βάζει στον ταραχώδη κόσμο της Κατρίν, μιας μητέρας που αψηφά την εύκολη κατηγοριοποίηση. Η Κατρίν είναι συγχρόνως υπερβολικά ζωντανή και οδυνηρά εύθραυστη, μια γυναίκα της οποίας η ζωντάνια συνδυάζεται μόνο με το εσωτερικό της σκοτάδι. Είναι η ψυχή κάθε πάρτι, η φωτεινή σπίθα σε κάθε δωμάτιο, αλλά πίσω από το γέλιο της κρύβεται η σκιά της ψυχικής ασθένειας. Ως παιδί, η Violaine λάτρευε τη μητέρα της με τη θέρμη κάποιου που βλέπει μια βασίλισσα σε κάθε χειρονομία, σε κάθε λέξη. Αλλά η λατρεία μετατρέπεται σε σύγχυση και φόβο, καθώς οι κρίσεις κατάθλιψης και τα μανιακά επεισόδια της Κατρίν αρχίζουν να διαλύουν τη ζωή της οικογένειας.
Αυτό που κάνει «Το βιβλίο της μητέρας» τόσο συναρπαστικό είναι η ειλικρίνειά του. Η Huisman δεν αποφεύγει τις οδυνηρές αλήθειες της ασθένειας της μητέρας της. Αποκαλύπτει το χάος που έφερε στη ζωή τους, το απρόβλεπτο, τον σπαραγμό. Ωστόσο, ακόμη και όταν αφηγείται αυτές τις στιγμές, υπάρχει μια βαθιά αίσθηση κατανόησης, ακόμη και αγάπης. Είναι σαν να λέει η Huisman αυτή ήταν η μητέρα μου, με όλες τις ένδοξες ατέλειές της, και την αγαπούσα σφοδρά γι’ αυτό. Ο τρόπος με τον οποίο η ιστορία πλέκεται μεταξύ παρελθόντος και παρόντος αντικατοπτρίζει το πώς θυμάσαι στην πραγματικότητα τη ζωή σου, στιγμές του παρελθόντος που εισβάλλουν στο παρόν σου, διαμορφώνοντας τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις τον κόσμο.
Η αφήγηση διανθίζεται με σκηνές από την παιδική ηλικία της Violaine, αποτυπώνοντας την αθωότητα ενός παιδιού που προσπαθεί να κατανοήσει έναν κόσμο ενηλίκων που συχνά δεν έχει κανένα νόημα. Η γραφή της είναι λυρική και υποβλητική, ζωγραφίζοντας μια εικόνα της παρισινής ζωής που είναι τόσο ζωντανή όσο και οδυνηρή. Σχεδόν μπορείς να μυρίσεις το άρωμα που φορούσε η μητέρα της, να ακούσεις το θρόισμα των υπερβολικών ρούχων της, να νιώσεις τον παλμό της πόλης που αποτέλεσε το σκηνικό τους.
Πέρα όμως από τη συναρπαστική ιστορία, αυτό που μένει μετά το γύρισμα της τελευταίας σελίδας είναι το σύνθετο πορτρέτο της αγάπης. «Το βιβλίο της μητέρας» είναι μια ιστορία αγάπης, όχι του ρομαντικού είδους, αλλά η δύσκολη, ολοκληρωτική αγάπη που υπάρχει ανάμεσα σε μια μητέρα και το παιδί της. Πρόκειται για το να βλέπεις κάποιον στην ολότητά του, την ομορφιά του και τα ελαττώματά του, και να επιλέγεις να τον αγαπάς έτσι κι αλλιώς.
Αυτό το μυθιστόρημα δεν απευθύνεται μόνο σε όσους έχουν βιώσει από πρώτο χέρι την πολυπλοκότητα της ψυχικής ασθένειας, απευθύνεται σε όποιον έχει αγαπήσει ποτέ κάποιον δύσκολο άνθρωπο, σε όποιον έχει αγωνιστεί ποτέ να συμφιλιώσει το πρόσωπο που λατρεύει με εκείνο που του προκαλεί πόνο. Είναι μια υπενθύμιση ότι η αγάπη δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά πάντα αξίζει τον κόπο.
Σ’ έναν κόσμο όπου η τελειότητα συχνά επιδιώκεται αλλά σπάνια επιτυγχάνεται, το αφιέρωμα της Violaine Huisman στην μητέρα της είναι μια ανάσα φρέσκου αέρα. Είναι ωμό, αληθινό και βαθιά συγκινητικό. «Το βιβλίο της μητέρας» δεν προσφέρει εύκολες απαντήσεις ή ευτυχές τέλος, αλλά προσφέρει κάτι πολύ πιο πολύτιμο, μια ειλικρινή εξερεύνηση του τι σημαίνει να αγαπάς κάποιον πέρα από κάθε μέτρο. Και με αυτόν τον τρόπο, η Huisman όχι μόνο τιμά τη μνήμη της μητέρας της, αλλά και σε καλεί να δεις τις δικές σου σχέσεις με νέα μάτια.
Έτσι, αν ψάχνεις για ένα ανάγνωσμα που θα σε κάνει να γελάσεις, να κλάψεις και να το σκέφτεσαι κι αφότου γυρίσεις την τελευταία σελίδα, «Το βιβλίο της μητέρας» είναι ιδανικό για σένα. Είναι ένας εορτασμός του ανθρώπινου πνεύματος σ’ όλη του την ελαττωματική, όμορφη δόξα, όπως ακριβώς η Κατρίν, όπως ακριβώς όλοι μας.
Πάρε κι εσύ το αντίτυπό σου & καλή ανάγνωση! 📚💖