Εχεις βρεθεί ποτέ σε μια συζήτηση και να αναρωτιέσαι τι σκέφτεται πραγματικά ο άλλος; Αν λέει αυτό που νιώθει ή αν πίσω από τα λόγια του κρύβεται κάτι διαφορετικό; Μπορεί να είναι ένας συνάδελφος που δεν ξέρεις αν σε συμπαθεί, μια φίλη που έχει αλλάξει συμπεριφορά ή κάποιος που σου αρέσει και σου στέλνει μπερδεμένα μηνύματα.

Δεν χρειάζεται να διαβάζεις σκέψεις για να καταλάβεις καλύτερα τους ανθρώπους. Μπορείς όμως να μάθεις να διαβάζεις συμπεριφορές. Το σώμα, η φωνή, το βλέμμα, ο τρόπος που κάποιος κινείται ή σιωπά σου λένε πολλά, αρκεί να μάθεις να τα παρατηρείς χωρίς βιαστικά συμπεράσματα.

Τι σημαίνει να διαβάζεις ανθρώπους

Το να διαβάζεις έναν άνθρωπο δεν σημαίνει ότι τον ξεμπροστιάζεις ή ότι γίνεσαι ντετέκτιβ. Σημαίνει ότι δεν μένεις μόνο στις λέξεις αλλά κοιτάς όλη την εικόνα. Παρατηρείς πως κάθεται στην καρέκλα, πως σε κοιτάζει, πως αλλάζει ο τόνος της φωνής του όταν μιλά για κάτι που τον πονά ή κάτι που τον ενθουσιάζει.

Το μεγαλύτερο μέρος της επικοινωνίας δεν είναι αυτά που λέμε αλλά ο τρόπος που τα λέμε. Οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση του σώματος και ο τόνος της φωνής αποκαλύπτουν συχνά περισσότερα από τις ίδιες τις λέξεις. Γι’ αυτό δύο άνθρωποι μπορεί να λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα και εσύ να νιώθεις τελείως διαφορετικά με τον καθένα.

Πώς σε βοηθά η παρατήρηση της γλώσσας του σώματος

Καλό είναι να ξεκινάς από τα απλά, χωρίς να ψάχνεις αμέσως για κρυφά νοήματα. Το πρόσωπο δείχνει έντονα συναισθήματα όπως χαρά, λύπη, ένταση ή αμηχανία. Ένα χαμόγελο που φτάνει μέχρι τα μάτια συνήθως δείχνει ειλικρινή χαρά ενώ ένα γρήγορο χαμόγελο χωρίς ζωντανά μάτια μπορεί να κρύβει ευγένεια ή αμηχανία και όχι αληθινό ενθουσιασμό.

Η στάση του σώματος σε βοηθά να καταλάβεις αν κάποιος νιώθει άνετα ή όχι. Ένα σώμα που στέκεται όρθιο με ανοιχτούς ώμους δείχνει σιγουριά και άνεση ενώ ένα σώμα μαζεμένο με σκυμμένους ώμους και κλειστό στήθος δείχνει ανασφάλεια κόπωση ή άμυνα. Οι κινήσεις αποκαλύπτουν το επίπεδο της έντασης. Κάποιος που κουνιέται συνέχεια ή παίζει νευρικά με τα χέρια του μπορεί να είναι αγχωμένος, ενώ κάποιος που κινείται πιο αργά και σταθερά συνήθως νιώθει περισσότερο έλεγχο.

Ο τόνος της φωνής αλλάζει ανάλογα με το συναίσθημα. Μπορεί οι λέξεις να είναι προσεκτικά επιλεγμένες όμως ο τρόπος που λέγονται προδίδει συχνά αν πίσω τους υπάρχει θυμός πίκρα, φόβος ή χαρά. Άλλο είναι μια ήρεμη σταθερή φωνή και άλλο μια φωνή κοφτή τρεμάμενη ή υπερβολικά δυνατή.

Γιατί χρειάζεσαι μια βάση για κάθε άνθρωπο

Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη όταν προσπαθείς να διαβάσεις κάποιον είναι να πιστεύεις ότι όλες οι κινήσεις έχουν την ίδια σημασία για όλους. Δεν ισχύει. Ο καθένας έχει το δικό του στυλ συμπεριφοράς και τις δικές του συνήθειες.

Γι’ αυτό είναι σημαντικό να δημιουργείς στο μυαλό σου μια βάση. Να παρατηρείς πώς συμπεριφέρεται συνήθως ένα άτομο σε ουδέτερες καταστάσεις. Μπορεί κάποιος να έχει σχεδόν πάντα τα χέρια σταυρωμένα επειδή νιώθει πιο άνετα έτσι και όχι επειδή είναι κλειστός. Κάποιος άλλος μπορεί να κοιτά συχνά στο πλάι επειδή ντρέπεται ή επειδή έχει μάθει ότι το έντονο βλέμμα θεωρείται αγενές.

Όσο περισσότερο γνωρίζεις έναν άνθρωπο τόσο πιο εύκολα καταλαβαίνεις πότε ξεφεύγει από το συνηθισμένο του. Αυτές οι μικρές αποκλίσεις κρύβουν συχνά την ουσία. Η φίλη σου που είναι πάντα χαμογελαστή και ξαφνικά σωπαίνει σε μια συγκεκριμένη συζήτηση ή ο συνάδελφος που μιλά χαλαρά αλλά μόλις αναφερθεί ένα θέμα η φωνή του γίνεται πιο γρήγορη και σφιγμένη. Εκεί αξίζει να σταθείς και να αναρωτηθείς τι μπορεί να συμβαίνει από πίσω.

Η σημασία της συνοχής στη γλώσσα του σώματος

Δεν αρκεί να παρατηρείς μία μόνο κίνηση. Χρειάζεται να δεις αν ταιριάζει με όλα τα υπόλοιπα. Όταν τα λόγια το πρόσωπο το σώμα και η φωνή λένε το ίδιο πράγμα τότε υπάρχει συνοχή και αυξημένη πιθανότητα να εκφράζεται η πραγματική αλήθεια του άλλου. Αν κάποιος μοιράζεται ένα ευχάριστο νέο με φωτεινό βλέμμα, χαλαρούς ώμους και ζωντανή φωνή είναι λογικό να υποθέσεις ότι χαίρεται αληθινά.

Αν όμως σου λέει ότι είναι καλά ενώ το σώμα του είναι μαζεμένο το βλέμμα αποφεύγει το δικό σου και η φωνή είναι επίπεδη τότε κάτι δεν ταιριάζει. Δεν σημαίνει απαραίτητα ότι σε κοροϊδεύει. Μπορεί απλώς να μην είναι έτοιμος να μοιραστεί όσα νιώθει ή να μην θέλει να σε επιβαρύνει. Η ασυμφωνία όμως είναι συχνά ένα σήμα ότι χρειάζεται περισσότερη προσοχή και ευαισθησία από τη δική σου πλευρά.

Πώς να αποφύγεις τα λάθος συμπεράσματα

Είναι πολύ εύκολο να πέσεις στην παγίδα του να ερμηνεύεις τα πάντα σαν ένδειξη ενοχής ψέματος ή απόρριψης. Ένα φευγάτο βλέμμα, ένα τρεμάμενο χέρι, ένα πόδι που κουνιέται νευρικά μπορούν να σε οδηγήσουν σε γρήγορα συμπεράσματα. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι η γλώσσα του σώματος δεν έχει πάντα μία και μοναδική ερμηνεία.

Το ίδιο σήμα μπορεί να σημαίνει διαφορετικά πράγματα ανάλογα με το άτομο τη στιγμή και το περιβάλλον. Κάποιος που δεν σε κοιτά στα μάτια μπορεί να είναι ντροπαλός, να έχει μεγαλώσει σε πλαίσιο όπου το έντονο βλέμμα θεωρείται αγένεια ή να νιώθει άβολα μπροστά σου χωρίς να έχει κάνει κάτι κακό. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να σκέφτεσαι πάντα το γενικό πλαίσιο. Να ρωτάς τον εαυτό σου τι χαρακτήρας είναι αυτό το άτομο, πώς είναι συνήθως μαζί σου και τι μπορεί να το επηρεάζει τη συγκεκριμένη μέρα.

Όσο αποφεύγεις τις βιαστικές ταμπέλες τόσο πιο δίκαιη γίνεσαι στις σχέσεις σου. Αντί να σκεφτείς αμέσως ότι κάποιος είναι ψυχρός ή αγενής μπορείς να αφήσεις χώρο για το ενδεχόμενο να είναι κουρασμένος, αγχωμένος ή απλώς διαφορετικός από εσένα.

Παρατήρησε χωρίς να κατηγορείς

Ο στόχος σου δεν είναι να βρεις ποιος έχει άδικο ή να πιάσεις κάποιον να λέει ψέματα. Ο στόχος είναι να κατανοήσεις καλύτερα τους ανθρώπους γύρω σου και να τους πλησιάσεις με περισσότερη ενσυναίσθηση. Η γλώσσα του σώματος μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο εργαλείο για να ακούς αυτά που δεν λέγονται δυνατά.

Όταν αρχίζεις να παρατηρείς μπορείς να καταλάβεις πότε κάποιος νιώθει άβολα, πότε φοβάται, πότε κλείνεται στον εαυτό του ακόμη κι αν επιμένει ότι όλα είναι εντάξει. Αντί να γίνεσαι πιο καχύποπτη μπορείς να γίνεσαι πιο τρυφερή, πιο προσεκτική και πιο παρούσα στις σχέσεις σου.

Πρακτικοί τρόποι για να βελτιώσεις την ικανότητά σου

Ένας απλός τρόπος να αρχίσεις είναι να δίνεις προσοχή στα μάτια. Τα μάτια συχνά αποκαλύπτουν πολλά. Όταν κάποιος σηκώνει ελαφρά τα φρύδια μπορεί να νιώθει ενδιαφέρον ή ευχάριστη έκπληξη. Όταν τα μάτια στενεύουν μπορεί να υπάρχει δυσπιστία ή ενόχληση. Αν το βλέμμα τρέχει συνεχώς γύρω μπορεί να υπάρχει έντονο άγχος ή ανάγκη να ξεφύγει από μια δύσκολη κατάσταση.

Παράλληλα μπορείς να καλλιεργήσεις καλύτερη ακρόαση. Να μη στέκεσαι μόνο στις λέξεις αλλά και στον τρόπο που ειπωθήκαν. Παρατήρησε αν η φωνή γίνεται πιο κοφτή σε συγκεκριμένα θέματα αν χαμηλώνει όταν ο άλλος νιώθει ντροπή ή αν δυναμώνει όταν χρειάζεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Μερικές φορές η αλλαγή στον ρυθμό και την ένταση της φωνής αποκαλύπτει πολύ περισσότερα από το ίδιο το περιεχόμενο.

Χρήσιμο είναι και να εντοπίζεις τις ασυνέπειες. Αν κάτι σου φαίνεται ότι δεν κολλάει προσπάθησε να το ονομάσεις μέσα σου. Ήταν το χαμόγελο υπερβολικά γρήγορο; Τραβήχτηκε ελαφρά προς τα πίσω όταν πλησίασες; Έτρεμε η φωνή παρόλο που οι λέξεις ήταν σίγουρες; Όσο πιο συγκεκριμένη γίνεσαι στις παρατηρήσεις σου τόσο περισσότερο εκπαιδεύεις την ικανότητά σου να διαβάζεις καταστάσεις.

Η εξάσκηση βοηθά πολύ. Μπορείς να ξεκινήσεις από τους ανθρώπους που ξέρεις καλά όπως φίλους, σύντροφο ή οικογένεια. Εκεί μπορείς πιο εύκολα να αντιληφθείς πότε κάτι δεν είναι όπως συνήθως. Αν θέλεις μπορείς να κρατάς ένα μικρό προσωπικό ημερολόγιο παρατήρησης μόνο για εσένα, όχι για να κρίνεις τους άλλους αλλά για να εκπαιδεύσεις τη δική σου ματιά.

Θυμήσου ότι οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ πλήρως προβλέψιμοι

Όσο κι αν βελτιώσεις την ικανότητά σου δεν θα γίνεις ποτέ αλάνθαστη και αυτό είναι υγιές. Οι άνθρωποι είναι πολύπλοκοι έχουν καλές και δύσκολες μέρες κουβαλούν ιστορίες που δεν γνωρίζεις. Κάποιος μπορεί να φαίνεται αδιάφορος επειδή είχε μια εξαντλητική μέρα και κάποιος άλλος να γελά δυνατά ενώ μέσα του πονά.

Το κλειδί είναι να χρησιμοποιείς αυτά που παρατηρείς για να πλησιάζεις πιο ανθρώπινα και όχι για να κρίνεις πιο αυστηρά. Αν δεις κάποιον κλειστό μπορείς να τον ρωτήσεις με ήρεμο και τρυφερό τρόπο αν είναι πραγματικά καλά. Αν νιώσεις ότι κάποιος αγχώνεται κοντά σου μπορείς να χαλαρώσεις τη στάση του σώματός σου, να χαμογελάσεις πιο ζεστά και να του δώσεις χρόνο.

Όσο περισσότερο αναγνωρίζεις και σέβεσαι τα δικά σου συναισθήματα τόσο πιο εύκολα θα καταλαβαίνεις και των άλλων. Το να διαβάζεις τους ανθρώπους σαν ανοιχτό βιβλίο δεν σημαίνει ότι αποκτάς δύναμη πάνω τους. Σημαίνει ότι αποκτάς μια πολύτιμη ικανότητα που μπορεί να κάνει τις σχέσεις σου πιο ουσιαστικές πιο ειλικρινείς και πιο αληθινές και αυτό τελικά είναι ένα δώρο πρώτα για εσένα και μετά για όλους γύρω σου.