Μπορεί να έχεις ακούσει ότι «είναι φυσικό, άρα δεν βλάπτει», όμως νέα έρευνα έρχεται να κλονίσει αυτήν την πεποίθηση. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, σε μια από τις μεγαλύτερες μελέτες του είδους, διαπίστωσαν ότι η εκτεταμένη χρήση κάνναβης στη ζωή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της μνήμης (working memory) στους ενήλικες, δηλαδή στην ικανότητά σου να κρατάς και να χρησιμοποιείς σημαντικές πληροφορίες στο εδώ και τώρα.

Τι έδειξε η έρευνα

Οι επιστήμονες υπέβαλαν πάνω από 1.000 άτομα, ηλικίας 22 έως 36 ετών, σε μια σειρά από τεστ εγκεφαλικής λειτουργίας (fMRI), εστιάζοντας σε διάφορες πτυχές της γνωστικής λειτουργίας όπως η γλώσσα, η μνήμη, η λογική και το συναίσθημα.

  • Βαριά χρήση: Περισσότερες από 1.000 φορές ή διάγνωση εξάρτησης από κάνναβη
  • Μέτρια χρήση: 10–999 φορές
  • Καθόλου χρήση: Λιγότερες από 10 φορές

Στα άτομα που είχαν ιστορικό «βαριάς» χρήσης διαπιστώθηκε μειωμένη εγκεφαλική ενεργοποίηση σε περιοχές όπως ο πρόσθιος φλοιός της νησιδιακής χώρας και ο ραχιαίος πλάγιος/μέσος προμετωπιαίος φλοιός. Αυτές οι περιοχές σχετίζονται με την προσοχή, τη μνήμη, τη λήψη αποφάσεων και τη διαχείριση συναισθημάτων.

Γιατί πρέπει να σε ενδιαφέρει

Η μνήμη είναι αυτή που σε βοηθά να θυμάσαι έναν τηλεφωνικό αριθμό όσο πας να τον πληκτρολογήσεις ή να λύνεις γρήγορα ένα πρακτικό πρόβλημα. Είναι το εργαλείο σου για καθημερινές δραστηριότητες, από το να οργανώνεις τα ψώνια σου μέχρι να διαβάζεις και να ανταποκρίνεσαι σε απαιτητικά εργασιακά έργα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αν υπήρξε βαριά χρήση κάνναβης ακόμα και στο παρελθόν, μπορεί να επηρεάσει το πώς ο εγκέφαλός σου ανταποκρίνεται σε τέτοια γνωστικά «τεστ», ενδεχομένως να σε δυσκολεύει περισσότερο στη συγκέντρωση και την επίλυση προβλημάτων.

Πότε η χρήση γίνεται επικίνδυνη

  • Συχνή χρήση: Η μελέτη έδειξε ότι οι «έμπειροι» χρήστες, δηλαδή όσοι έκαναν χρήση πάνω από 1.000 φορές συνολικά, παρουσίασαν τις πιο αισθητές αλλαγές στην εγκεφαλική ενεργοποίηση.
  • Πρόσφατη χρήση: Αν είχες καταναλώσει κάνναβη πρόσφατα, φάνηκε να επηρεάζονται αρνητικά οι επιδόσεις σε κινητικές δραστηριότητες και η ίδια η μνήμη εργασίας (αν και όχι στον ίδιο βαθμό με την «βαριά» χρήση).

Οι επιστήμονες σημειώνουν πως, ακόμα κι αν απέχεις για λίγο πριν από μια απαιτητική δραστηριότητα (π.χ. εξετάσεις ή μια κρίσιμη συνάντηση στη δουλειά), ίσως βελτιώσεις κάπως την επίδοσή σου. Ωστόσο, αν κάνεις συστηματικά υπερβολική χρήση, οι αλλαγές μπορεί να είναι βαθύτερες και πιο μόνιμες.

Τι πρέπει να γνωρίζεις ως ενήλικη

  1. Η κάνναβη δεν είναι άκακη: Αν και είναι φυσικό προϊόν, μπορεί να έχει επιπτώσεις σε βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου σου, ειδικά αν η χρήση είναι συχνή ή ξεκίνησε σε μικρή ηλικία.
  2. Προσοχή στα υψηλά ποσοστά THC: Η ισχύς και η ποσότητα της δραστικής ουσίας (THC) στα σημερινά προϊόντα κάνναβης είναι πολύ μεγαλύτερες από ό,τι στο παρελθόν.
  3. Είδη διοχέτευσης: Η έρευνα δεν μπόρεσε να διαχωρίσει με ακρίβεια τις μορφές χρήσης (τσιγάρο, ατμιστήρας, βρώσιμη κ.λπ.), ωστόσο όλα τα είδη μπορούν να συμβάλλουν στις ίδιες νευρολογικές αλλαγές, αν η χρήση είναι υπερβολική.
  4. Παράμετροι που παίζουν ρόλο: Η πρώτη επαφή με την κάνναβη, η κληρονομικότητα, η χρήση αλκοόλ ή νικοτίνης και ο τρόπος ζωής συνολικά επηρεάζουν το πώς θα αντιδράσει ο εγκέφαλός σου.
  5. Χρειάζονται μεγάλες, μακροπρόθεσμες μελέτες: Δεν γνωρίζουμε πόσο ακριβώς διαρκούν αυτές οι επιπτώσεις ή αν είναι μόνιμες. Καλό είναι να ενημερώνεσαι και να ακολουθείς νέες εξελίξεις στην έρευνα.

Χρήσιμες συμβουλές

  • Σκέψου τον λόγο: Γιατί χρησιμοποιείς κάνναβη; Αν την έχεις εντάξει στην καθημερινότητά σου για να χαλαρώσεις ή να «ξεφεύγεις», βρες εναλλακτικές στρατηγικές (π.χ. ασκήσεις αναπνοής, χόμπι, σωματική άσκηση).
  • Μέτρο σε όλα: Η αυτογνωσία και η μέτρια χρήση (ή και η καθόλου χρήση) μπορεί να προφυλάξουν την εγκεφαλική σου λειτουργία.
  • Συζήτηση με ειδικό: Αν νιώθεις ότι η χρήση κάνναβης επηρεάζει τη μνήμη, τη συγκέντρωση ή την καθημερινότητά σου, ζήτησε βοήθεια από ψυχολόγο ή σύμβουλο απεξάρτησης.

Παρά τη διαδεδομένη άποψη ότι η κάνναβη είναι «φυσική» και «ακίνδυνη», η έρευνα δείχνει πως οι επιπτώσεις της στη λειτουργία του εγκεφάλου σου μπορεί να είναι υπαρκτές και σοβαρές, ειδικά αν η χρήση είναι μακροχρόνια και σε μεγάλες ποσότητες. Προστάτευσε την ψυχική σου διαύγεια, ενημερώσου σωστά και κάνε επιλογές που δε θα σε βλάψουν μακροπρόθεσμα.

Πηγή: University of Colorado Anschutz Medical Campus